Zmiany w prawie: spadek bez długu

Długi zmarłego

Dotychczas, zdarzały się przypadki, gdy spadkobiercy, którzy w ciągu sześciu miesięcy nie złożyli stosownego oświadczenia np. o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, nieświadomi wynikających z ich bierności konsekwencji popadali w długi. Wiele osób nie zdawało sobie sprawy, że ich „milczenie” oznaczało przyjęcie spadku wprost, a tym samym nieograniczoną odpowiedzialność za .

Dzięki nowym przepisom "milczenie” będzie się wiązało z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza, a więc odpowiedzialność za długi będzie ograniczona tylko do tzw. stanu czynnego spadku, czyli do wartości aktywów spadku. Jeżeli więc np. wartość stanu czynnego spadku wynosi 50 tys. zł, a dług jest równy kwocie 100 tys. zł, to wierzyciel będzie mógł domagać się zapłaty jedynie 50 tys. zł.

Wykaz inwentarza

Wchodzące od 18 października 2015 r. przepisy wprowadzają także instytucję prywatnego wykazu inwentarza. Wykaz ten będzie służył ustaleniu stanu majątku spadkowego (aktywa i pasywa) bez narażania na nadmierne koszty. Przed nowelizacją skład spadku i jego wartość ustalał komornik sądowy z pomocą rzeczoznawcy, co oznaczało wysokie koszty.

W wykazie inwentarza z należytą starannością będzie się ujawniać przedmioty należące do spadku oraz przedmioty zapisów windykacyjnych, z podaniem ich wartości według stanu i cen z chwili otwarcia spadku, a także długi spadkowe i ich wysokość. Jeżeli po złożeniu wykazu inwentarza przez uprawnione do tego osoby ujawnią się składniki majątku lub zobowiązania spadkowe nieumieszczone w wykazie będzie istniał obowiązek uzupełnienia wykazu. Wykaz inwentarza będzie mógł być złożony u notariusza, w sądzie spadku lub w sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania składającego wykaz. Mając na uwadze zapewnienie standaryzacji danych w nim zawartych wykaz będzie składany według wzoru określonego w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości. Wzór ten będzie można otrzymać w siedzibie sądu oraz zostanie udostępniony na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.

W celu ochrony wierzycieli spadkowych przyjęto rozwiązanie, zgodnie z którym, jeżeli spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, spłacając niektóre długi spadkowe wiedział lub przy dołożeniu należytej staranności powinien był wiedzieć o istnieniu innych długów spadkowych, ponosi odpowiedzialność za te długi ponad wartość stanu czynnego spadku, jednakże tylko do takiej wysokości, w jakiej byłby obowiązany je zaspokoić, gdyby spłacał należycie wszystkie długi . Wprowadzona odpowiedzialność nie ma zastosowania w stosunku do spadkobiercy niemającego pełnej zdolności do czynności prawnych oraz spadkobiercy, co do którego istnieje podstawa do jego ubezwłasnowolnienia.